گالوش کفش سنتی و نوستالژیک گیلان و آذربایجان

گالوش یا کالوش نوعی پاپوش یا کفش پلاستیکی (مانند جنس چکمه پلاستیکی) که در گذشته در روستاها گیلان بیشتر استفاده می‌شد.
این کفش سنتی گیلان به دلیل جنس رزینی و لاستیکی که داراست اغلب در فوصول پاییز و بارانی استفاده میشده و به علت قابلیت غیرنفوذ بودن آب هم اینک نیز طالبان زیادی دارد. پاپوش از جنس لاستیک و رزین که دارای سطحی صاف در کف پا بوده و قسمت داخلی جداره گالش از نوعی پارچه کلکدار قرمز رنگ پوشیده می‌شد.
گالوش (کالوش) در دو نوع مردانه و زنانه تولید میشود. اولین پای پوش مردان و زنان گیلانی (گیلک و تالش)، چموش بود که بعد‌ها ساغری (البته قشر مرفه کفش ساغری می‌پوشیدند)، ارسی (ارسی کفشی مردانه یا زنانه پاشنه دار بود که در دو نوع پاشنه بلند (بوز بولند) و پاشنه کوتاه (بوز کوتاه) تولید میشد)، صندل و سپس کفش‌های لاستیکی یا همان رزین گالوش مرسوم شدند.
در این میان، رزین گالوش یا همان گالوش توسرخ، از شهرت بسیاری برخوردار بود و بخاطر دوام زیاد، طرفداران بسیاری در فصول بارانی و سرد در بین مردم داشت. در رابطه با چگونگی ورود گالوش(رزین گالوش) گفته میشود که در طی جنگ جهانی دوم و سالهای 1320 الی 1321، ابتدا در محله سوخته تکیه رشت توسط روس‌ها (روس‌ها در آن سالها گیلان را اشغال کرده بودند) راه اندازی شد. حدود یک سال بعد، مرحوم فرخ جهانی گالوش دوزی را در شهر فومن جنب سقاخانه این شهر راه اندازی و به ترویج آن همت گماشت.
پس از آن در اواسط دهه سال 1330 مرحوم محمد رحیم متقی ایروانی (بنیان گذار کفش ملی در ایران) کفش هایی را از لهستان وارد کشور به ویژه گیلان و مازندران کرد و چندی بعد خود، کارخانه ای را در این زمینه در تهران راه انداری نمود. این گونه گالوش (رزین گالوش) از دهه سال 1350 بود که با ورود کفش‌های مدل جدید به تدریج از میان رفت و حالا به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در تهیه رزین گالوش ابتدا بخش زیرین کفش(کف کفش) را از پلاستیک می‌بریدند، بعد بر اساس بزرگی یا کوچکی رویه آن را بریده و بعد از پرداخت کاری، به وسیله سنباده ، رویه را با چسب به قسمت کف می‌چسبانند. این نوع کفش دارای دوام و کیفیت خوبی نسبت به بقیه کفش‌ها است.

البته باید توجه داشت که گالوش رزینی فقط مختص شمال کشور نبوده و  مردمان بخشهای زیادی از منطقه آذربایجان نیز از مصرف کنندگان اصلی این کفش در گذشته های دور به شمار میروند.
چه بسا همچنان در قسمت های زیادی از روستاهای اردبیل و تبریز این این کفش سنتی استفاده میشود.

موضوع دیگر در خصوص گالوش که لازم به توضیح میباشد اسم گالوش است که در گویش های مختلف گیلکی و ترکی به نامهای (گالوش،کالوش،گالش وکالش) گفته میشود.
این کفش در مناطق غرب گیلان و استانهای آذری زبان به نام گالوش گفته میشود و در شهرهای شرق گیلان با نام گالش یا کالوش نام برده میشود.
برای فرزندان دهه 50 و 60 کشور گالوش یادآور خاطرات خوب مادر بزرگان و پدربزرگان سخت کوشیست که با کمترین امکانات نان آور خانه و زندگیشان بودند.
مجموعه پوشاک گالوش با الهام از این پوشاک سنتی و نوستالژیک نام گالوش را برای مجموعه فروشگاه و آنلاین شاپ خویش برگزیده است.

گردآورنده: مجموعه گالوش